Łódź po nowemu
Podróż do niezwykłego miasta, które ma wiele do zaoferowania i z pewnością każdy znajdzie tu coś dla siebie interesującego.
Łódź to miasto wyjątkowe
Jako miasto powstała w średniowieczu, ale jej największy rozwój miał miejsce w XIX wieku. Na terenie nowej osady powstały warsztaty sukiennicze i tkackie. Do niewielkiej Łodzi z krajów niemieckich zaczęli przyjeżdżać pierwsi osadnicy. Z czasem kolejne pokolenia mieszkańców rozrastały się i bogaciły. W łódzkiej panoramie pojawiły się pierwsze fabryki, a na horyzoncie kominy. Pod koniec XIX w. miasto stało się włókienniczym potentatem przemysłowym. Na ulicach słychać było różne języki, bo już wtedy Łódź stanowiła dom dla Polaków, Niemców, Żydów i Rosjan. Te cztery narody budowały Łódź i nadały jej swoisty kształt i koloryt.
Okupacja hitlerowska
Lata okupacji hitlerowskiej to degradacja i wyniszczenie miasta (które jednak nie zostało zburzone tak jak na przykład Warszawa) oraz zagłada ludności żydowskiej. W latach PRL-u dawne fabryki pracowały znów pełną parą. Niestety, ale eksploatacja była niewspółmiernie duża w stosunku do modernizacji i nadążaniu za nowoczesną techniką światowego przemysłu włókienniczego. Przemiany polityczno/gospodarcze 1989 roku spowodowały zagładę przemysłu włókienniczego. Zaniedbana, wyludniająca się Łódź na długie lata praktycznie zniknęła nie tylko z gospodarczej, ale też turystycznej mapy Polski.
Na szczęście, ten niekorzystny dla siebie czas – miasto ma już za sobą. Obecnie jest prężnym ośrodkiem akademickim i kulturalnym, siedzibą międzynarodowych korporacji. Powoli, acz systematycznie nabiera również znaczenia na turystycznej mapie Polski. Postindustrialny charakter Łodzi, który kiedyś był jej przekleństwem – dziś staje się jego atutem – przyciągającym coraz więcej turystów zarówno z Polski jak i z zagranicy. Duże wrażenie robi już sama koncepcja rewitalizacji miasta i podejście do dziedzictwa przemysłowego, które jest pielęgnowane i wykorzystywane w sposób kreatywny. Łódź różni się nieco od innych polskich miast, a we wszystkim co inne, tkwi potencjał.
Miasto docenione
W 2015 roku, Prezydent RP Bronisław Komorowski przyznał XIX-wiecznej zabudowie Łodzi tytuł Pomnika Historii. Ten zaszczytny tytuł to swoiste podziękowanie za to, co udało się zrobić w zakresie rewitalizacji, ochrony zabytków i przywracaniu blasku wielkiego przemysłowego miasta.
Lonely Planet, wydawca popularnych przewodników, opublikował swój kolejny ranking „Best in Travel 2019”, gdzie przedstawia miejsca, które warto odwiedzić w kolejnym roku kalendarzowym. Dzieli się na kilka kategorii – godne polecenia kraje, regiony, miasta i tzw. najlepsza jakość (Best Value). Do tej ostatniej trafiają miejsca, które, zdaniem autorów, pozostają wciąż na marginesie turystycznych zainteresowań, a mogą stać się hitami 2019 roku. Właśnie w tej dziedzinie wyróżniono Łódź, która zajęła drugie miejsce – za Doliną Nilu w południowym Egipcie !!! Co o tym zadecydowało?. Otóż to, że „miasto jest mieszanką odnawianych, przemysłowych przestrzeni i odważnych projektów architektonicznych: dawne fabryki przekształcane są w obiekty kulturalne, rozrywkowe i handlowe”.
Klimat Łodzi
Rewitalizacja czyni cuda. W wiele poprzemysłowych obiektów udało się tchnąć nowe życie. Stworzono nieszablonową ofertę związaną z dziedzictwem przemysłowym. Oczywiście wiele jest jeszcze do zrobienia. Mnóstwo budynków błaga o remont. Doceńmy jednak to, co już zostało zrobione. Łódź nie posiada zabytków i historii jak Kraków, Poznań czy Warszawa. Zabytkami są tu stare fabryki, przedwojenne kamienice oraz niesamowite życiorysy jej mieszkańców. Być może powoli zacznie się spełniać sen o wielkiej Łodzi jednego z bohaterów powieści „Ziemia Obiecana”: „ … Ja bym chciał, żeby moja Łódź rosła, żeby miała wspaniałe pałace, zielone piękne ogrody i w ogóle żeby był wielki ruch, wielki handel, wielki pieniądz..”
Przykładowe trasy/tematy:
- Szlak fabrykancki. Poznaj historie tworzenia przemysłowych imperiów i fortun oraz sagi rodzinne czołowych łódzkich rodów fabrykanckich.
- Szlak przemysłowy. Zobacz, jak dawne obiekty przemysłowe, zachowując atmosferę urbanistyczną z przeszłości, zyskały nowe oblicze i zostały przystosowane do współczesnych funkcji użytkowych.
- Szlak wille i pałace. Obejrzyj piękne rezydencje przemysłowców, którzy tworzyli potęgę włókienniczej metropolii.
- Szlak czterech kultur. Odkryj ślady czterech kultur, których przedstawiciele Niemcy, Żydzi, Rosjanie i Polacy, czyli protestanci, wyznawcy judaizmu, prawosławni i katolicy – przez ponad 100 lat stanowili o kulturze, architekturze i potędze gospodarczej Łodzi.
- Szlak ulicy Piotrkowskiej. Podziwiaj zabudowę najbardziej znanej ulicy Łodzi pełnej zabytkowych kamienic, intrygujących podwórek, kultowych pomników, Alei Gwiazd Łódzkiej Drogi Sławy oraz najdłuższego w Polsce Pomnika Łodzian Przełomu Tysiącleci.
- Szlak Łódź nowoczesna. Zobacz miejsca, które niedawno powstały oraz miejsca, które w ostatnich latach zmieniły swoje oblicze i funkcje.
- Szlak Łódź filmowa. Zobacz miejsca i poznaj filmową historię polskiego Hollyłódź.
- Szlak Łódź bajkowa. Odwiedź bohaterów animowanych seriali nakręconych w łódzkim Studio Se-Ma-For. Poznaj łódzkie baśnie i legendy. Zobacz różne ciekawe miejsca.
- Szlak murali. Podziwiaj wielkoformatowe malowidła na ścianach łódzkich domów i kamienic. Te największe mają ponad 1000 m2. Autorami są artyści street artu z całego świata. Łódzkie murale zmieniły centrum miasta w największą w kraju i jedną z największych na świecie galerię sztuki ulicznej.
Zobacz wybrane atrakcje Łodzi:
Muzeum Historii Miasta Łodzi
Muzeum ma swoją siedzibę w dawnym pałacu Izraela Poznańskiego. Jest to największa rezydencja fabrykancka w Polsce. Już sama bryła zewnętrzna pałacu (połączenie elementów różnych stylów architektonicznych) oraz reprezentacyjne wnętrza takie jak wspaniała, secesyjna klatka schodowa, która prowadzi do neobarokowej jadalni i Sali balowej – robią niesamowite wrażenie. Zwiedzając zaś wnętrza zapoznamy się z historią i kulturą XIX wiecznej metropolii przemysłowej. Wystawa „Panteon Wielkich Łodzian” przybliża sylwetki znamienitych postaci, których losy związane były w Łodzią, m.in.: Juliana Tuwima, Artura Rubinsteina, Jana Karskiego i wielu innych.
Usytuowane w scenerii oryginalnych hal przemysłowych dawnej Białej Fabryki Ludwika Geyera. Niezwykle bogate i zróżnicowane zbiory liczące ponad 20.000 pozycji inwentarzowych podzielone zostały na tematyczne działy przedstawiające włókiennictwo z wielu punktów widzenia. Szczególnie polecamy Interaktywną wystawę włókiennictwa ze względu na filmy, animacje, quizy, aplikacje i gry. Wykorzystując najnowsze technologie – wirtualnie poznajemy proces produkcji włókienniczej, historię przemysłu włókienniczego, samej Białej Fabryki i rodziny Geyerów. Atrakcyjny sposób prezentacji, angażuje zwiedzających w każdym wieku, więc jest dobrym połączeniem nauki z zabawą.
Prezentacja zabytkowych maszyn włókienniczych w ruchu
Ogłuszający hałas i stukot maszyn, zapach rozgrzanego smaru, ogromne hale z setkami krosien, to obraz, jak wyglądały łódzkie tkalnie na przełomie XIX i XX wieku. Pobyt tu przybliża nie tylko realia, ale i klimat codziennej, niezwykle trudnej i wymagającej pracy tkacza.
Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej
Na rozległym, zielonym terenie zobaczymy przykłady dawnej, drewnianej zabudowy miasta, czyli jak wyglądały skromne początki przyszłej włókienniczej metropolii. Zgromadzono tu kilka historycznych obiektów, typowych dla zabudowy Łodzi w XIX i na początku XX wieku.
Siedzibą jest dawny pałac XIX-wiecznego „króla łódzkiej bawełny” – Karola Scheiblera. Miejsce to łączy tradycje Łodzi przemysłowej z filmową historią miasta. Oglądając, podzieloną na tematyczne działy ekspozycję – poznajemy dzieje sztuki filmowej od samego początku powstania kina, aż po czasy współczesne. Zobaczymy tu, m.in.: różnorodny sprzęt filmowy, fragmenty dekoracji i scenografii, kolekcję filmowych plakatów czy zabytkowy fotoplastykon (znany z filmu „Vabank”). Oprócz wystaw filmowych oglądamy, urządzone z niebywałym przepychem, pałacowe wnętrza. Dla nieco młodszych gości Muzeum – niebywałą atrakcją jest interaktywny Pałac Bajek, którego bohaterami są najbardziej znane postacie z polskich filmów animowanych dla dzieci.
Muzeum Pałac Herbsta
Siedzibą Muzeum jest dawna rezydencja rodziny Herbstów i Scheiblerów, zaliczanych do najbogatszych i najbardziej wpływowych rodzin przemysłowców nie tylko w Łodzi, lecz także na całych ziemiach polskich w drugiej połowie XIX wieku. Dzięki przeprowadzonym pracom konserwatorskim – pałacowe wnętrza odzyskały dawny blask. Odtworzono wiele detali i elementów wyposażenia. Wnętrza wypełniają zabytkowe sprzęty, eleganckie meble, ozdobne piece i wysmakowane dekoracje. Zwiedzającym, dosłownie zapiera dech – wygląd, urządzonych z niebywałym przepychem reprezentacyjnych salonów oraz prywatnych apartamentów właścicieli. Zaś nowa aranżacja pozwala poczuć klimat bezpowrotnie minionej epoki. Przechodząc przez kolejne, iście królewskie wnętrza poznajemy losy rodziny przemysłowców w kontekście dziejów Łodzi. Uzupełnieniem jest ogród przypałacowy oraz budynek wozowni, w której możemy oglądać dawne karety, bryczki i sanie.
Muzeum Kanału „Dętka”
Podziemny, owalny zbiornik na wodę, wybudowany w 1926 r. z myślą o płukaniu sieci kanalizacyjnej w centrum miasta. Obecnie udostępniony jako atrakcja turystyczna. Korytarzem kanału, wykonanym z czerwonej cegły można obejść Plac Wolności pod ziemią. Ma on ponad 142 metry długości jest wysoki na 178 cm i szeroki na ok.1,5 metra. Przejście urozmaicają, prezentacje archiwalnych fotografii i dokumentów dotyczących budowy łódzkich kanałów
Miejsce, gdzie odkryjemy historię zakładów włókienniczych stworzonych przez Izraela Poznańskiego w drugiej połowie XIX wieku. Poznamy dzieje przemysłowej fortuny Poznańskich, rozwój zakładów, technikę produkcji tkanin bawełnianych i codzienną pracę dawnych robotników. Zobaczymy „na żywo” jak pracują zabytkowe krosna i prześledzimy drogę bawełny z plantacji, poprzez fabrykę aż do sklepu w tkaninami. Dla chętnych: Taras widokowy znajdujący się na dachu Muzeum z widokiem na teren Manufaktury.
Ulica Piotrkowska
Dawny Trakt Piotrkowski, wzdłuż którego rozwijała się XIX-wieczna Łódź. Obecnie jedna z najdłuższych ulic handlowych w Europie, częściowo zaadoptowana na najdłuższy w Polsce deptak. Mnóstwo sklepów, pubów i restauracji. Po obu stronach ulicy sukcesywnie remontowane, reprezentacyjne kamienice z pięknymi fasadami. Słynna „Aleja Gwiazd Łódzkiej Drogi Sławy” , wzorowana na hollywoodzkiej Walk of Fame. Są to mosiężne gwiazdy, wmurowane w płytę chodnika z nazwiskami cenionych reżyserów i operatorów oraz gwiazdy z nazwiskami znanych aktorów. Ulokowane wzdłuż ulicy, kultowe już pomniki, takie jak Ławeczka Tuwima, Fortepian Rubinsteina, pomnik Trzech Fabrykantów czy pomniczek Misia Uszatka.
Dla podkreślenia związku miasta z dziejami polskiego filmu i kina – postanowiono stworzyć polski odpowiednik hollywoodzkiego chodnika sławy. W związku z tym w samym sercu miasta na ulicy Piotrkowskiej wmurowano w płyty chodnika mosiężne gwiazdy. Zostały na nich wyryte imiona i nazwiska cenionych reżyserów, operatorów i aktorów. Dlatego też swoje gwiazdy mają tu, m.in.: A.Seweryn, W.Pszoniak, D.Olbryski, Z.Cybulski, J.Gajos, W.J.Has, J.Hoffman, A.Holland, K.Janda, S.Jaracz, J.Kawalerowicz, K.Kieślowski, W.Kilar, M.Konradt i inni. Ponadto – przejdziemy się fragmentem, tej najdłuższej ulicy handlowej w Europie – będącej niekwestionowanym symbolem Łodzi. Zobaczymy, m.in. sukcesywnie remontowane, reprezentacyjne kamienice z pięknymi fasadami oraz ulokowane wzdłuż ulicy, kultowe już pomniki, takie jak Ławeczka Tuwima, Fortepian Rubinsteina, pomnik Trzech Fabrykantów czy pomniczek Misia Uszatka.
Podziemna stacja kolejowa Łódź Fabryczna
Czołowa stacja kolejowa Łodzi, która dosłownie została wkopana w ziemię. Trzypoziomowy kompleks łączy komunikację kolejową, autobusową, tramwajową oraz samochodową. Perony znajdujące się 16 metrów pod ziemią, główna hala dworcowa połączona z dworcem autobusowym, sieć podziemnych ulic i korytarzy komunikacyjnych, system podziemnych parkingów – tworzą swoiste podziemne miasto. Stacja po przebudowie stała się jednym z najnowocześniejszych i trzecim pod względem wielkości dworcem kolejowym w Europie. Autorzy Lonely Planet, wydawcy popularnych przewodników – odnowiony dworzec Łódź Fabryczna – określili mianem „działa sztuki z pociągami”.